Laserowe usuwanie zaćmy a ryzyko powikłań

Zaćma to jedna z najczęściej występujących chorób okulistycznych, prowadząca do postępującego pogorszenia ostrości widzenia. Zwykle rozwija się powoli, a jej główną przyczyną jest starzenie się organizmu. Jedynym skutecznym sposobem leczenia zaawansowanej postaci choroby pozostaje chirurgiczne usunięcie zmętniałej soczewki. Coraz częściej stosowaną metodą jest nowoczesne laserowe usuwanie zaćmy, które oferuje precyzję i bezpieczeństwo, ale – jak każdy zabieg – niesie też pewne ryzyko powikłań. W tym artykule omówimy, czym jest zaćma, jak się objawia, jakie metody leczenia są dostępne oraz jakie są możliwe powikłania po zabiegu i jak ich unikać.

Czym jest zaćma?

Zaćma, znana również jako katarakta, to choroba oczu polegająca na zmętnieniu soczewki. W zdrowym oku soczewka jest przezroczysta i elastyczna, co umożliwia prawidłowe skupienie światła na siatkówce. W przypadku zaćmy soczewka stopniowo traci swoją przejrzystość, przez co światło nie dociera do siatkówki w odpowiedni sposób. W rezultacie obraz staje się zamazany, matowy i trudny do rozpoznania.

Choroba może występować w jednym lub obu oczach i z reguły postępuje powoli, nie dając początkowo wyraźnych objawów. W zaawansowanym stadium uniemożliwia normalne funkcjonowanie i znacznie pogarsza jakość życia.

Kto najczęściej na nią choruje?

Zaćma najczęściej dotyczy osób po 60. roku życia, choć może wystąpić również wcześniej – na przykład w wyniku urazów, chorób metabolicznych (np. cukrzycy), stosowania niektórych leków (np. sterydów) czy jako skutek wrodzonych nieprawidłowości. Do czynników ryzyka należą także:

• nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV,
• palenie papierosów,
• niezdrowa dieta,
• nadciśnienie tętnicze,
• predyspozycje genetyczne.

Ryzyko rozwoju zaćmy zwiększa się z wiekiem i dotyczy niemal każdego seniora w pewnym momencie życia.

Jak się ona objawia?

Objawy zaćmy rozwijają się stopniowo. Pacjenci najczęściej zgłaszają:

• zamglenie i pogorszenie ostrości widzenia,
• problemy z widzeniem w jasnym świetle (np. oślepianie przez słońce lub reflektory),
• pogorszenie widzenia nocą,
• zmiana postrzegania kolorów (barwy stają się matowe),
• częsta potrzeba zmiany mocy okularów,
• podwójne widzenie w jednym oku.

W miarę postępu choroby, obraz staje się coraz bardziej zamazany, a codzienne czynności, takie jak czytanie, prowadzenie samochodu czy rozpoznawanie twarzy, stają się utrudnione.

Jak ją zdiagnozować?

Rozpoznanie zaćmy odbywa się podczas rutynowego badania okulistycznego. Lekarz przeprowadza ocenę ostrości wzroku, a następnie za pomocą specjalnych narzędzi (m.in. lampy szczelinowej) ogląda soczewkę i inne struktury oka. W razie potrzeby wykonywane są także dodatkowe badania, takie jak:

• pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego,
• pomiar długości gałki ocznej (do doboru sztucznej soczewki),
• badania obrazowe siatkówki (OCT).

Wczesna diagnoza pozwala na zaplanowanie odpowiedniego leczenia i uniknięcie dalszego pogorszenia widzenia.

Jakie są dostępne metody leczenia?

Początkowe stadium zaćmy można obserwować i wspomagać się korekcją wzroku. Jednak w przypadku zaawansowanej choroby jedynym skutecznym rozwiązaniem pozostaje operacyjne usunięcie soczewki i wszczepienie sztucznej. Najczęściej stosowaną metodą jest fakoemulsyfikacja – technika wykorzystująca ultradźwięki.

Coraz większą popularność zyskuje jednak laserowe usuwanie zaćmy, które pozwala na bardziej precyzyjne wykonanie cięć i rozbicie zmętniałej soczewki przy użyciu lasera femtosekundowego. Technika ta zapewnia lepszą kontrolę nad przebiegiem operacji, większą dokładność i mniejsze ryzyko uszkodzenia otaczających tkanek.

Kto się do niej kwalifikuje?

Do zabiegu kwalifikują się osoby, u których zaćma znacznie pogarsza jakość życia. Kwalifikacja odbywa się na podstawie szczegółowych badań okulistycznych. Przeciwwskazaniem mogą być niektóre choroby oczu, infekcje, zbyt wąska komora przednia czy bardzo wysoki stopień zaawansowania zaćmy, utrudniający precyzyjne przeprowadzenie operacji.

Laserowa metoda polecana jest szczególnie pacjentom z dużymi oczekiwaniami co do jakości widzenia, astygmatyzmem lub nieregularną rogówką.

Jakie przynosi efekty?

Laserowa operacja zaćmy jest szybka, bezbolesna i wykonywana w znieczuleniu miejscowym. Po zabiegu pacjent zwykle tego samego dnia wraca do domu. Widzenie poprawia się najczęściej w ciągu kilku dni, a pełna stabilizacja następuje po kilku tygodniach. Nowoczesne soczewki wszczepiane podczas zabiegu mogą także korygować inne wady wzroku, np. astygmatyzm lub starczowzroczność.

Czy wykonanie zabiegu łączy się z dużym ryzykiem powikłań?

Choć laserowe usuwanie zaćmy uchodzi za bezpieczne, każda operacja niesie ze sobą pewne ryzyko powikłań. Do najczęstszych należą:

• infekcje (zapalenie wnętrza gałki ocznej),
• podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe,
• przemieszczenie soczewki sztucznej,
• opuchlizna rogówki lub siatkówki,
• wtórna zaćma (zaćma tylnej torebki).

Powikłania są rzadkie, a ryzyko ich wystąpienia minimalizuje się dzięki ścisłemu przestrzeganiu zaleceń pooperacyjnych i odpowiedniemu przygotowaniu pacjenta do zabiegu.

Jak im zapobiegać?

Aby zminimalizować ryzyko powikłań:

• należy przestrzegać zaleceń lekarza po operacji (np. stosowanie kropli przeciwzapalnych),
• unikać wysiłku fizycznego w pierwszych dniach po zabiegu,
• unikać dotykania i pocierania oka,
• chronić oko przed światłem i zabrudzeniami.

Ważne są także wizyty kontrolne, podczas których okulista oceni proces gojenia i ewentualnie zmodyfikuje leczenie.

Podsumowanie

Zaćma to powszechna choroba oczu, która nieleczona prowadzi do znacznego pogorszenia widzenia. Dzięki postępowi medycyny możliwe jest skuteczne i bezpieczne jej leczenie – laserowe usuwanie zaćmy to jedna z najnowocześniejszych metod, zapewniająca precyzję i komfort pacjenta. Choć ryzyko powikłań istnieje, przy odpowiednim przygotowaniu i przestrzeganiu zaleceń jest ono minimalne. Wczesne rozpoznanie choroby i decyzja o zabiegu pozwalają na szybki powrót do sprawnego widzenia i lepszej jakości życia.